ماسک های FFP2 و FFP3 چیست و چه کاربردی دارند ؟
ماسکهای FFP2 و FFP3 یکی از انواع ماسکهای تنفسی صنعتی و پزشکی هستند که به منظور محافظت از فرد در برابر ذرات ریز و آلودگیهای موجود در هوا طراحی شدهاند. این ماسکها به دلیل توانایی بالای خود در فیلتر کردن ذرات، به ویژه در محیطهای آلوده یا در معرض خطر ابتلا به بیماریهای تنفسی، مورد توجه قرار میگیرند. در ادامه به بررسی ویژگیها، تفاوتها و کاربردهای ماسکهای FFP2 و FFP3 با سوپاپ و بدون سوپاپ، و کربندار و بدون کربن پرداخته میشود.
۱. معرفی ماسکهای FFP2 و FFP3
ماسکهای FFP (Filtering Face Piece) دستهای از ماسکها هستند که بر اساس استانداردهای اروپایی طبقهبندی شده و در سه سطح محافظتی FFP1، FFP2 و FFP3 تقسیمبندی میشوند. ماسکهای FFP2 و FFP3 به ترتیب ۹۴٪ و ۹۹٪ از ذرات معلق در هوا را فیلتر میکنند و به عنوان ماسکهای موثر در برابر ذرات ریز، باکتریها، ویروسها و سایر آلودگیهای میکروسکوپی شناخته میشوند. این ماسکها در صنایع مختلف مانند صنایع شیمیایی، پزشکی و حتی در مواجهه با بیماریهای مسری مانند کرونا به کار میروند.
ماسکهای FFP2 و FFP3 به دلیل قدرت بالای فیلتر کردن ذرات، بهویژه برای محیطهای کاری که در آنها خطر استنشاق مواد شیمیایی یا ذرات معلق وجود دارد، مناسب هستند. ماسکهای FFP3 حتی سطح بالاتری از محافظت را فراهم میکنند و برای محیطهای با آلودگی شدید مناسب هستند.
۲. تفاوت ماسکهای FFP2 و FFP3 با سوپاپ و بدون سوپاپ
یکی از عوامل مهم در انتخاب ماسکهای FFP2 و FFP3، وجود یا عدم وجود سوپاپ در آنهاست. سوپاپها به ماسک اجازه میدهند که هوا به راحتی از طریق آن خارج شود، که این امر منجر به کاهش مقاومت تنفسی و راحتی بیشتر فرد در هنگام استفاده میشود. در عین حال، ماسکهای بدون سوپاپ هیچ گونه دریچهای برای خروج هوا ندارند، بنابراین تمامی هوای دم و بازدم از لایههای فیلتر عبور میکند.
مزایای ماسکهای دارای سوپاپ
1. کاهش گرما و رطوبت: سوپاپ به خروج هوای گرم و مرطوب داخل ماسک کمک میکند و در نتیجه از تجمع گرما و رطوبت داخل ماسک جلوگیری میکند.
2. افزایش راحتی: استفاده از ماسکهای دارای سوپاپ در طولانیمدت راحتتر است، زیرا فرد نیاز به تلاش کمتری برای تنفس دارد.
3. کاربردهای تخصصی: برای محیطهای صنعتی که افراد به مدت طولانی نیاز به استفاده از ماسک دارند، ماسکهای دارای سوپاپ گزینه بهتری هستند.
۳. ماسکهای کربندار و بدون کربن
ماسکهای FFP2 و FFP3 میتوانند در دو نوع کربندار و بدون کربن تولید شوند. ماسکهای کربندار شامل یک لایه از کربن فعال هستند که به کاهش بوی نامطبوع و جذب برخی گازهای مضر کمک میکند. این ویژگی برای افرادی که در معرض آلایندههای شیمیایی یا بویهای قوی هستند، بسیار مفید است.
مزایای ماسکهای کربندار
1. کاهش بوهای نامطبوع: کربن فعال موجود در ماسک به جذب بوهای ناخواسته کمک میکند.
2. فیلتر برخی گازهای مضر: لایه کربن میتواند به جذب برخی از گازهای شیمیایی خطرناک کمک کند که در محیطهای صنعتی وجود دارند.
3. کاربردهای صنعتی و شیمیایی: ماسکهای کربندار برای محیطهایی که حاوی گازهای مضر یا بوهای قوی هستند، مناسبتر هستند.
معایب ماسکهای کربندار
1. وزن بیشتر: ماسکهای کربندار ممکن است کمی سنگینتر از ماسکهای معمولی باشند.
2. هزینه بیشتر: به دلیل اضافه شدن لایه کربن، قیمت این ماسکها معمولاً بیشتر از ماسکهای بدون کربن است.
۴. کاربردهای ماسکهای FFP2 و FFP3 در شرایط مختلف
ماسک FFP2 بدون سوپاپ و بدون کربن
این نوع ماسکها به دلیل عدم سوپاپ، هوای بازدم را نیز فیلتر میکنند و برای محیطهای بیمارستانی و عمومی مناسبتر هستند. از آنجایی که کربن در این ماسکها وجود ندارد، از لحاظ هزینه مقرونبهصرفهتر بوده و برای کاربردهای روزمره افرادی که در محیطهای معمولی یا با آلودگی پایین هستند، انتخاب مناسبی به حساب میآیند.
ماسک FFP2 با سوپاپ و بدون کربن
این نوع ماسک مناسب برای استفاده در محیطهای صنعتی است که نیاز به محافظت بالایی از تنفس دارند و فرد باید به مدت طولانی از ماسک استفاده کند. سوپاپ تنفس راحتتری فراهم میکند، اما به دلیل عدم فیلتر بازدم، در محیطهای عمومی و بیمارستانی توصیه نمیشود.
ماسک FFP3 با سوپاپ و کربندار
این نوع ماسک حداکثر محافظت را در برابر ذرات و گازهای مضر فراهم میکند و برای محیطهای صنعتی که با مواد شیمیایی خطرناک سر و کار دارند، مناسب است. لایه کربن به کاهش گازها و بوهای مضر کمک میکند و سوپاپ نیز تنفس راحتتری برای فرد فراهم میسازد.
ماسک FFP3 بدون سوپاپ و بدون کربن
این ماسک برای محیطهای با آلودگی بسیار بالا که نیاز به فیلتراسیون کامل دارند و فرد به مدت طولانی در آن حضور ندارد، ایدهآل است. این نوع ماسکها بیشتر در محیطهای حساس مانند بیمارستانها و آزمایشگاهها که کنترل انتشار میکروبی اهمیت دارد، کاربرد دارند.
نتیجهگیری
ماسکهای FFP2 و FFP3 از جمله ماسکهای موثر و پرکاربرد برای جلوگیری از ورود ذرات و آلودگیها به دستگاه تنفسی هستند. انتخاب نوع ماسک بستگی به محیط کاربری و نیاز فرد دارد. اگر محافظت در برابر گازهای شیمیایی و بوی نامطبوع اهمیت دارد، ماسک کربندار توصیه میشود. در مقابل، اگر هدف جلوگیری از انتشار ویروس و کنترل انتشار بازدم است، ماسک بدون سوپاپ گزینه مناسبی است. به طور کلی، ماسکهای FFP3 به دلیل قابلیت فیلتراسیون بالاتر، برای محیطهای با آلودگی زیاد مناسبتر هستند.
استاندارد های بین المللی ماسک های تنفسی
ماسکهای صنعتی به منظور حفاظت از دستگاه تنفسی در برابر آلایندههای مختلف مانند گرد و غبار، گازها، بخارات شیمیایی و ذرات معلق طراحی شدهاند. این ماسکها باید مطابق با استانداردهای بینالمللی تولید شوند تا کارایی، ایمنی و حفاظت کامل را تضمین کنند. در ادامه مهمترین استانداردهای بینالمللی ماسکهای صنعتی معرفی شده است:
استانداردهای بینالمللی ماسکهای صنعتی
۱. استاندارد EN 149 (اروپا)
• کاربرد: ماسکهای فیلتردار یکبارمصرف (FFP) که در برابر ذرات معلق محافظت میکنند.
• سطوح حفاظتی:
• FFP1: حفاظت در برابر ذرات غیرسمی (حداکثر 80% کارایی).
• FFP2: حفاظت در برابر ذرات سمی و مضر (حداکثر 94% کارایی).
• FFP3: حفاظت در برابر ذرات بسیار سمی و خطرناک (حداکثر 99% کارایی).
• آزمونها:
• آزمایش نشت هوا (Fit Test).
• مقاومت در برابر تنفس.
• کارایی فیلتر در برابر ذرات و آئروسلها.
۲. استاندارد NIOSH (آمریکا)
• کاربرد: ماسکهای تنفسی فیلتر دار (مانند سری N95).
• سطوح حفاظتی:
• N95: فیلتر کردن حداقل 95% ذرات غیرروغنی.
• N99: فیلتر کردن 99% ذرات غیرروغنی.
• N100: فیلتر کردن 99.97% ذرات غیرروغنی.
• سری R و P: برای ذرات روغنی و غیرروغنی.
• ویژگیها:
• مقاومت در برابر ذرات معلق و مایعات.
• تأییدیه از NIOSH برای محیطهای صنعتی و شیمیایی.
۳. استاندارد ISO 16900 (بینالمللی)
• کاربرد: ارزیابی عملکرد دستگاههای حفاظت تنفسی (RPDs).
• محورهای اصلی:
• تست مقاومت فیلتر در برابر ذرات.
• آزمایش نشت هوا.
• مقاومت ماسک در برابر ضربه، دما و شرایط سخت محیطی.
۴. استاندارد ASTM F2100 (آمریکا)
• کاربرد: ماسکهای پزشکی و صنعتی.
• ردهبندی محافظت:
• سطح ۱: محافظت اولیه در برابر گرد و غبار و ذرات سبک.
• سطح ۲: محافظت در برابر ذرات متوسط.
• سطح ۳: محافظت بالا در برابر ذرات خطرناک و مایعات.
• ویژگیها:
• مقاومت به نفوذ ذرات و بخارات.
• تستهای عملکرد در دما و رطوبت بالا.
۵. استاندارد AS/NZS 1716 (استرالیا و نیوزیلند)
• کاربرد: ماسکهای صنعتی و فیلتردار برای استفاده در محیطهای حاوی گازها و ذرات.
• ویژگیها:
• مقاومت در برابر ذرات معلق.
• مقاومت در برابر گازهای شیمیایی.
• تأییدیه برای استفاده در شرایط آبوهوایی گرم و مرطوب.
۶. استاندارد CSA Z94.4 (کانادا)
• کاربرد: ماسکهای صنعتی برای حفاظت تنفسی در محیطهای کاری.
• ویژگیها:
• الزامات آزمایشهای Fit Test.
• نحوه نصب و استفاده از ماسک.
• بررسی دوام و کارایی در برابر آلایندههای مختلف.
۷. استاندارد GB 2626 (چین)
• کاربرد: ماسکهای صنعتی با فیلترهای کارآمد (مشابه NIOSH).
• ردهبندی محافظت:
• KN95: مشابه استاندارد N95 (محافظت 95% در برابر ذرات غیرروغنی).
• KN99: مشابه N99.
• KN100: مشابه N100.
نکات کلیدی در انتخاب ماسک صنعتی مناسب
1. نوع آلاینده محیط: ماسک باید بر اساس نوع آلاینده (گردوغبار، گاز، بخار شیمیایی) انتخاب شود.
2. استاندارد معتبر: ماسک باید دارای استانداردهای بینالمللی معتبر باشد (مانند NIOSH، EN، ISO).
3. قابلیت فیلتر کردن ذرات: کارایی ماسک در فیلتر کردن ذرات با توجه به شرایط محیطی.
4. آزمایش تناسب (Fit Test): تناسب ماسک با صورت کاربر برای جلوگیری از نشت هوا.
5. مقاومت به شرایط محیطی: ماسک باید در برابر دما، رطوبت و مواد شیمیایی مقاوم باشد.
سخن پایانی
استانداردهای ماسکهای صنعتی تضمین میکنند که این تجهیزات میتوانند به طور موثر از دستگاه تنفسی کاربران در برابر آلایندههای محیطی محافظت کنند. استفاده از ماسکهای صنعتی استاندارد و متناسب با شرایط کاری، سلامت و ایمنی کارکنان را تضمین کرده و خطرات مرتبط با تنفس آلایندههای شیمیایی و ذرات معلق را کاهش میدهد.
برای اطلاعات بیشتر درباره انواع ماسکهای صنعتی و استانداردهای مرتبط، با متخصصان حوزه ایمنی و حفاظت فردی مشورت کنید.